Maar we hebben nog geen rekening gehouden met al onze ambities en toekomstige opgaven. We denken dan bijvoorbeeld aan de extra investeringen voor de ontwikkeling van Pampus, het klimaatakkoord, digitalisering en stedelijke vernieuwing. We willen deze opgaven begin 2022 inzichtelijk maken.

We gaan er in dit document vanuit dat we het huidige beleid doorzetten en de uitgaven en inkomsten meegroeien met de groei van de stad.
Aan de inkomstenkant verwachten we dat het gemeentefonds en de belastingopbrengsten groeien.
Aan de kostenkant verwachten we bijvoorbeeld dat de kosten voor het beheer en onderhoud en het sociaal domein groeien. We schatten in dat we in 2050 ongeveer € 60 miljoen per jaar meer uitgeven om de openbare ruimte goed te onderhouden. Voor de kosten voor de jeugdzorg en de Wmo verwachten we in 2050 zelfs € 170 miljoen meer uit te geven. Het saldo van de hogere kosten en hogere opbrengsten is dus ongeveer nul.

Wel is het zo dat er veel onzekerheden en aannames in de doorrekening 2050 zitten
De belangrijkste aannames en risico’s zijn:

• geen conjunctuurschommelingen en Rijksbezuinigingen . We gaan uit van een groei van de gemeentefondsinkomsten met 1,25% per jaar die we vrij kunnen inzetten. Het risico is dat deze groei lager is. Het Rijk kan het geld bijvoorbeeld ook ‘oormerken’ voor bepaalde uitgaven.
• kostenstijging jeugdhulp en Wmo. We hebben met een reële kostenstijging gerekend van 2,5% voor de jeugdhulp en 1% voor de Wmo. De kosten groeien dus harder dan het aantal jongeren en ouderen Almere. De kostenstijging is de afgelopen 20 jaar echter nog veel hoger geweest dan de stijgingen die we aannemen.
• Inflatie. we hebben gerekend met constante prijzen. Als de prijzen meer toenemen dan we van het Rijk krijgen dan zorgt dit voor een nadeel op de begroting.

Het gaat dan bijvoorbeeld om de vraag of we extra geld beschikbaar willen stellen voor groot onderhoud en vervangingen in de openbare ruimte en voor het vervangen van onze scholen. We vinden het verstandig als het college en de raad hierover in gesprek gaan. We kunnen deze vragen niet heel lang meer voor ons uit schuiven. Als de raad nieuwe kaders vaststelt, dan kunnen we die kaders meenemen in de doorrekening tot en met 2050. In deel III van dit rapport besteden we hier aandacht aan.

We hebben geen rekening gehouden met nieuwe beleidskeuzes, terwijl het moeilijk is om geen ruimte vrij te maken voor nieuw beleid

De kosten en opbrengsten in de doorrekening zijn ongeveer even hoog. In de doorrekening zijn echter geen kosten voor nieuw beleid opgenomen. Het lijkt erop dat er de komende 30 jaar alleen ruimte is voor structureel nieuw beleid als we oud beleid laten vervallen of als er meevallers zijn. De afgelopen jaren gaven we gemiddeld per jaar € 2 miljoen uit aan nieuw beleid. Op korte en middellange termijn krijgen we bovendien te maken met grote opgaven en investeringen. Dit gaat bijvoorbeeld om de herontwikkeling van Almere Centrum, digitalisering en duurzaamheid. Het zou niet goed zijn voor de stad als we niet met deze ontwikkelingen mee kunnen gaan doordat we geen geld hebben. Voor incidenteel beleid zouden we gebruik kunnen maken van eenmalig geld of incidentele meevallers in onze begroting. Bijvoorbeeld de winst vanuit het grondbedrijf, onze reserves of bijdragen van andere partijen. Deze inkomsten hebben we niet meegenomen in de doorrekening.

We hebben nu voor de eerste keer een vooruitblik naar 2050 gedaan. Om de berekening te maken doen we veel aannames. Deze aannames hebben veel invloed op de uitkomst. De uitkomst ‘rond de nullijn’ is veel minder zeker dan die lijkt. Het gaat in procenten maar om een heel kleine marge. Door de berekening de komende jaren te verbeteren willen we dat onze vooruitblik scherper wordt.

De vooruitblik kunnen we verbeteren door vervolgonderzoeken te doen

In de bijlage 'nog uit te werken onderwerpen ’ hebben we ons huiswerk opgenomen. We noemen hier de drie belangrijkste huiswerkopdrachten.
Ten eerste gaat het om een betere onderbouwing van toekomstige kosten. Bijvoorbeeld een betere analyse van de uitkomsten van het onderzoek naar de kosten van het beheer en onderhoud en het maken van een investeringsplan voor de komende 10 jaar.
Ook zijn we begonnen met een onderzoek naar de toekomstbestendigheid van de organisatie. Hierin worden de belangrijkste opgaven voor de komende jaren uitgewerkt.
Ten derde willen we nieuwe regels maken voor de autonome groei van kosten.

Zero based budgetting is een manier om keuzes te maken over hoe we ons geld inzetten

Gezien de resultaten van deze vooruitblik en de opgaven die er nog zijn verwachten we de komende jaren dus weinig geld te hebben voor nieuw beleid. Met de totaalbegroting is er al wel veel inzicht in hoe we ons geld uitgeven. Wat we nu zouden kunnen doen is de totaalbegroting per activiteit opnieuw opbouwen. Per activiteit kijken we dan naar de nut en noodzaak en de kosten hiervan. Dit wordt ‘zero based budgetting’ genoemd. Door te stoppen met dingen die we minder belangrijk vinden, kunnen we misschien weer ruimte creëren voor dingen die wel belangrijk vinden. Dit sluit ook aan op de motie die u eerder als raad heeft aangenomen. Het is wel zo dat deze methode zeer veel tijd en inzet kost.