Jeugdhulp | Betaalbaar Almere 2050

Ga terug naar technische aannames

De kosten voor de jeugdhulp stijgen sinds 1990 fors, statistisch kan de groei niet goed worden verklaard

Zo was de landelijke kostengroei tussen 1990 en 2010 bijna 6%. We hebben het steeds over de kostengroei gecorrigeerd voor inflatie. Na de decentralisatie van de jeugdhulp in 2015 zijn de kosten nog harder gaan groeien. In de jaren 2017 tot en met 2020 stegen de kosten in Almere met bijna 9%. Het CPB hielt voor deze periode rekening met een landelijke kostengroei van ongeveer 3,3%. De kostengroei is door het CPB statistisch niet goed te verklaren. Een klein deel komt door groei van het aantal jongeren. En een klein deel komt door hogere loonstijgingen in de jeugdzorg dan de inflatie. De overige kostengroei heeft andere oorzaken.

Er moeten landelijk en lokaal grote aanpassingen in de jeugdhulp plaatsvinden om de kosten van de jeugdhulp onder controle te krijgen

Hierover hebben het Rijk en de VNG afspraken gemaakt. Maatregelen om de kostengroei te beperken moeten worden uitgewerkt in de hervormingsagenda. De agenda moet in 2022 klaar zijn Een commissie van wijzen heeft de financiële effecten van deze agenda ingeschat en bepaald hoeveel geld gemeenten extra nodig hebben. Conform de landelijke richtlijn hebben wij 75% van de extra benodigde inkomsten in de begroting opgenomen. Ook gaan we er vanuit dat we de bezuiniging op de jeugdhulp met de maatregelen uit de agenda kunnen invullen. Maar er is nog veel onduidelijk en weinig concreet. Hierdoor zit er een risico in deze aanname

De jaarlijkse kostengroei van de jeugdhulp is onzeker, wij rekenen voor de jaren 2026-2050 met een kostengroei van 3,5%

1% is kostengroei komt door toename van het aantal inwoners jonger dan 18 jaar. 2,5% is een opslag voor kostengroei door andere oorzaken. Deze groei ligt veel lager dan de groei tussen 1990 en 2021. De groei ligt ongeveer gelijk aan de inschattingen van het CPB over de jaren 2018-2021. De kosten stijgen dan met bijna € 110 miljoen richting 2050. Dit is erg onzeker. Bij een kostengroei van 4,75% is de kostenstijging zelfs € 180 miljoen. Als de kosten gelijk toenemen met het aantal jongeren stijgend de kosten maar met € 15 miljoen. Hierin zit dus nog grote onzekerheden en risico’s.

Het CPB heeft onderzoek gedaan naar de reële groei van de zorguitgaven over de periode 1990-2010. Voor de volledige rapportage verwijzen we naar de volgende link.

Kostengroei % per jaar
Toelichting
In de periode 1990-2010 stegen de kosten voor de jeugdzorg met bijna 6% per jaar.
Het CPB ziet drie oorzaken voor de groei van de kosten van de Jeugdhulp:
Demografie: Als de bevolking toeneemt, stijgen ook de zorguitgaven.
Reële lonen en prijzen: De lonen in de zorg stijgen sneller dan de ontwikkeling van de prijs van het bruto nationaal product.
Overig/Niet verklaard: Een deel van de groei van de kosten is niet precies te verklaren. Deze onverklaarde groei kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door nieuwe technologie, sociaal-culturele ontwikkelingen en de groei van de arbeidsproductiviteit in de zorg.
Het CPB dacht dat de groei in 2018 zou afnemen
Oorzaken 2 en 3 hebben wij in de grafiek opgenomen onder de categorie overige.
Voor die periode ging het CPB er van uit dat de groei zou afnemen tot 3,8%.
Maar in Almere stijgen de kosten van de jeugdhulp juist, met 9%
In werkelijkheid blijken de kosten veel meer te stijgen. Dat is ook de reden waarom het Rijk en de VNG nu afspraken hebben gemaakt over extra geld voor gemeenten.
Kostenstijging 2018-2050 bedragen x € 1 miljoen
Toelichting
Voor de periode 2025-2050 rekenen we met 3,5% groei per jaar
Dat is minder dan de huidige 9%. Wij baseren onze inschatting voor deze groei op twee zaken:
de demografische groei in Almere. Het aantal inwoners jonger dan 18 jaar groeit gemiddeld 1% per jaar.
de overige groei van kosten door bijvoorbeeld een reële stijging van lonen en prijzen, verhoudingsgewijs meer jongeren in de jeugdhulp en de toename van kosten per jeugdige. Wij stellen deze kostengroei op 2,5% per jaar. Dit ligt ongeveer gelijk aan de inschatting van het CPB over 2018 en 2021. Het ligt veel lager dan de werkelijke kostenontwikkeling van de afgelopen jaren. Desondanks gaan we er vanuit dat dit langjarig een realistische inschatting is. Vooral omdat Rijk en VNG afspraken hebben gemaakt om de groei te beperken.
Naast deze groei houden we ook rekening met de verwachte extra Rijksmiddelen voor de jeugdhulp. Hiervan hebben we 75% begroot. Dit is de afspraak die landelijk is gemaakt. Het extra budget wordt tot en met 2028 ieder jaar iets minder. Ook dit hebben wij meegenomen.
Scenario’s kostengroei 2025-2050 bedragen x € 1 miljoen
Toelichting
De overige kostengroei van 2,5% per jaar zorgt voor een kostengroei van € 91 miljoen
Het aantal jongeren neemt gemiddeld met 1% per jaar toe. In het eerste scenario (rode staaf)rekenen we alleen met een stijging van de kosten door de groei van het aantal jongeren. De kosten stijgen van € 80 miljoen in 2025 naar € 95 miljoen in 2050. Een beperkte kostenstijging van € 15 miljoen.
We hebben ook drie scenario’s doorgerekend waarbij de kosten steeds met 1,25% per jaar extra groeien. In het rekenmodel in dit rapport zijn we uitgegaan van een kostenstijging van gemiddeld 3,5% per jaar (geel/bruine staafn). De kosten stijgen dan naar € 187 miljoen in 2050. Dit is een stijging van liefst € 107 miljoen.
Toch zijn de werkelijke kosten in de afgelopen jaren veel harder gestegen. We hebben daarom ook nog een scenario uitgerekend met een gemiddelde kostenstijging van 4,75% per jaar (groene staaf). De kosten in 2050 zijn dan € 258 miljoen. Dit is ruim € 70 miljoen meer dan wat we nu in het rekenmodel hebben opgenomen.