Lenen of sparen? | Betaalbaar Almere 2050

In dit rapport gaan we uit van een nieuwe financieringsstrategie voor het beheer en onderhoud. Op dit moment betalen we de vervangingsinvesteringen in de openbare ruimte in één keer uit onze begroting. We betalen het dus met “eigen geld”. We zouden kunnen zeggen met ons eigen spaargeld.

Maar het gaat om investeringen die wel 30 tot soms 100 jaar mee gaan. We kunnen er daarom ook voor kiezen om een geldlening af te sluiten. We kunnen de investering dan uitsmeren over de jaren dat we er gebruik van maken en daarmee ook de pieken opvangen. We houden dan de eerste jaren geld over. Uiteindelijk zijn we dan wel duurder uit, omdat we rente moeten betalen. In de tabel hieronder zetten we de belangrijkste voor- en nadelen naast elkaar:

Effect lenen en sparen op totaalbegroting

Voordeel lenen	Nadeel lenen
In het begin houden we veel geld over	Uiteindelijk duurder, want we moeten rente betalen
We bouwen de lasten geleidelijk op en kunnen pieken uitsmeren	Als de rente stijgt, worden de kosten hoger
We hebben ook geld voor vervanging, als de investering afgeschreven is	Als we sneller vervangen, hebben we een boekwaardeverlies

Als we ervoor kiezen om niet meer te sparen en in plaats daarvan ieder jaar te lenen voor de vervangingsinvesteringen is er de komende jaren minder extra geld nodig. Dit komt omdat de kapitaallasten in de eerste jaren lager zijn dan het bedrag dat wij nu jaarlijks in één keer uit onze begroting betalen. Doordat we ieder jaar blijven investeren nemen de rente- en afschrijvingskosten elk jaar verder toe. Uiteindelijk is er dus wel structureel extra geld nodig.

Er blijft incidenteel € 150 miljoen over als we gaan lenen in plaats van sparen

Als we overstappen van sparen naar lenen, kunnen we het geld dat we al gespaard hebben vrij laten vallen uit de reserve. In 2026 is dat ongeveer € 150 miljoen. Deze incidentele meevaller kan dan anders ingezet worden, bijvoorbeeld om de achterstand in groot onderhoud in te lopen. Dit hebben wij nog niet verwerkt in dit rapport. Indien definitief wordt gekozen voor deze systeemwijziging kan op dat moment een besluit worden genomen over de inzet hiervan.

Lenen lijkt de enige manier om beheer en onderhoud betaalbaar te houden

In onderstaande grafieken is het effect van zowel lenen als sparen op het totale begrotingsresultaat weergegeven.

Uitkomst onderzoek als we de kosten voor beheer en onderhoud gaan 'lenen' en 'sparen' (bedragen x € 1 miljoen)

In dit rapport gaan we nu uit van de lenen variant. Mocht de gemeenteraad het huidige kwaliteitsniveau willen handhaven en de ‘spaarsystematiek’ handhaven, dan zouden we in de periode 2025-2045 een begrotingstekort hebben van gemiddeld bijna € 30 miljoen per jaar.
Wat we in de rechter grafiek zien, is dat als we de vervangingsinvesteringen in één keer uit onze begroting blijven betalen, we grote klappen te verwerken krijgen. Dat komt omdat de hoge kosten in één keer op ons afkomen. Als we deze investeringen betalen met leningen, dan komen de kosten geleidelijk op ons af.

Tegelijk krijgen we meer geld doordat de stad groeit. Daarmee kunnen we de stijgende rentekosten betalen. Zoals zojuist al beschreven: als we nog verder doorkijken is het wel zo dat we vanaf 2060 duurder uit zijn met de ‘lenen’ variant. Dan begint de rente steeds zwaarder mee te wegen. Hierbij rekenen we met de nu erg lage rente (1,2%). Als de rente stijgt, dan ziet het plaatje van ‘lenen’ er een stuk slechter uit.